Khilaafka Federaalka iyo Dowlad-Goboleedyada ee Soomaaliya

Soomaaliya waxay la tacaalaysaa khilaafaad siyaasadeed oo ka dhexeeya dowladda federaalka ah iyo dowlad-goboleedyada, gaar ahaan Jubbaland iyo Puntland. Khilaafkan wuxuu ka dhashaa murano ku saabsan awood-qeybsiga, maamulka doorashooyinka, iyo arrimaha amniga. Jubbaland dhawaan waxay shaacisay inay hakisay xiriirka ay la leedahay dowladda federaalka ah, iyagoo ku eedeeyay faragelin iyo dayacaad dhinaca maamulka ah.

Sababaha Khilaafka

  1. Awood-Qeybsiga: Dowlad-goboleedyadu waxay sheegtaan in dowladda federaalka ah aysan ixtiraameyn xuquuqdooda dastuuriga ah. Jubbaland waxay si gaar ah uga cabatay in dowladda dhexe ay faragelin ku sameyso go’aannadooda madaxbanaanida.
  2. Maareynta Doorashooyinka: Jubbaland waxay ka qeylo-dhaamisay qaabka ay dowladda dhexe u maamusho doorashooyinka, iyadoo ku eedeysay inay ku jirto dano gaar ah.
  3. Khayraadka Dabiiciga ah: Murano ayaa ka jira sida loo maareynayo khayraadka dabiiciga ah, gaar ahaan shidaalka iyo kalluumeysiga. Jubbaland waxay u aragtaa in dowladda federaalka ah aysan siinayn saamiga cadaaladda ku dhisan.

Saameynta Khilaafka

  • Midnimada Dalka: Khilaafka joogtada ah wuxuu wiiqayaa midnimada Soomaaliya, isagoo abuuraaya kalsooni-darro siyaasadeed iyo mid bulsho.
  • Amniga: Waxaa la arkaa in xiisadahaasi ay hoos u dhigaan awoodda dalka ee la dagaallanka argagixisada, gaar ahaan kooxda Al-Shabaab.
  • Horumarinta Dhaqaalaha: Jubbaland iyo dowlad-goboleedyada kale waxay qabaan in khilaafka uu caqabad ku yahay horumarinta adeegyada bulshada iyo ganacsiga.

Xalka Khilaafka

  1. Wada-hadal iyo Dib-u-heshiisiin: Dowladda federaalka ah iyo Jubbaland waa inay wada yeeshaan kulan furan oo lagu xalliyo khilaafka jira iyadoo la raacayo dastuurka.
  2. Dib-u-eegista Dastuurka: Waxaa muhiim ah in dib-u-eegis lagu sameeyo dastuurka si loo xoojiyo nidaamka federaalka.
  3. Xaqiijinta Cadaaladda Awood-qeybsiga: Jubbaland iyo dowlad-goboleedyada kale waa in lagu xushmeeyaa xuquuqdooda dhinaca maamulka, si loo abuuro jawi ku dhisan kalsooni iyo wada shaqeyn.

Gunaanad:
Khilaafka u dhexeeya dowladda federaalka ah iyo dowlad-goboleedyada waa caqabad weyn oo saameyn ku leh horumarka iyo xasilloonida Soomaaliya. Xalka dhabta ah wuxuu ku jiraa wada-shaqeyn iyo isu-tanaasul dhexmara dhinacyada siyaasadeed si loo gaaro mustaqbal midnimo ku saleysan.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *